Therapeutic and treatment procedures in the acute phase of stroke

Tomasz Łapot; Katarzyna  Rokosz; Karolina  Kumięga

doi:10.55225/hppa.370

Autor

Tomasz Łapot 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Krakowie, Oddział Neurologii z Oddziałem Udarowym
Katarzyna Rokosz 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Krakowie, Oddział Neurologii z Oddziałem Udarowym
Karolina Kumięga NOR-MED Nowohucki Ośrodek Rehabilitacji w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.55225/hppa.370

Słowa kluczowe:

udar mózgu, ostra faza, rehabilitacja

Abstrakt

Wprowadzenie: Wysoka śmiertelność oraz duży odsetek niepełnosprawności wynikające z udaru mózgu stanowią istotny problem społeczny i socjoekonomiczny. Wiele krajów wprowadza programy profilaktyczne, aby minimalizować pierwotne i wtórne czynniki ryzyka udaru mózgu. Obecnie dąży się do poszerzenia świadomości pilnego wdrożenia specjalistycznego i efektywnego leczenia, zwraca się także uwagę na niezwykle ważną rolę fizjoterapii wprowadzanej już we wczesnej fazie zachorowania.
Cel pracy: W artykule przedstawione zostały pokrótce czynności i procedury podejmowane w odniesieniu do pacjenta z udarem mózgu. Omówione zostały zasady i cele wczesnej rehabilitacji poudarowej, z uwzględnieniem działań rehabilitacyjnych podejmowanych w przypadku pojawienia się powikłań poudarowych zagrażających życiu i znacznie utrudniających proces leczniczo-terapeutyczny. Celem autorów była ponadto prezentacja wiodących metod i koncepcji rehabilitacyjnych stosowanych we wczesnej terapii udarowej oraz przegląd nowoczesnych metod stosowanych we wtórnej rehabilitacji poudarowej.
Materiał i metody: Artykuł stanowi narracyjny przegląd zagadnień związanych z leczeniem i postępowaniem w ostrej fazie udaru mózgu. Badanie obejmuje analizę literatury z lat 2009–2021 – książek, artykułów z czasopism. Wykorzystano przeglądarki: Google Scholar i PubMed.

Statystyka pobrań

Statystyki pobrań nie są jeszcze dostępne

Bibliografia

World Health Organization. Global Health Estimates: Life expectancy and leading causes of death and disability. https://www.who.int/data/gho/data/themes/mortality-and-global-health-estimates. Published 2022. Accessed April 22, 2022. Google Scholar

Association, A.H., et al., 2017. Heart disease and stroke statistics 2017 at-a-glance. After: NFZ. NFZ o zdrowiu: udar niedokrwienny mózgu. Warszawa: Centrala Narodowego Funduszu Zdrowia, Departament Analiz i Strategii; 2019. https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/zdrowe-dane/raporty/nfz-o-zdrowiu-udar-niedokrwienny-mozgu. Accessed October 10, 2021. Google Scholar

Béjot Y, Bailly H, Durier J, Giroud M. Epidemiology of stroke in Europe and trends for the 21st century. La Presse Médicale. 2016;45:e391-e398. After: NFZ. NFZ o zdrowiu: udar niedokrwienny mózgu. Warszawa: Centrala Narodowego Funduszu Zdrowia, Departament Analiz i Strategii; 2019. https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/zdrowe-dane/raporty/nfz-o-zdrowiu-udar-niedokrwienny-mozgu. Accessed October 10, 2021. DOI: https://doi.org/10.1016/j.lpm.2016.10.003 Google Scholar

Kraft P, ed. Udar mózgu. Wrocław: Edra Urban & Partner; 2020. Google Scholar

Kłak A. Następstwa udaru mózgu. In: Raciborski F, Gujski M, eds. Udary mózgu – rosnący problem w starzejącym się społeczeństwie. Warszawa: Instytut Ochrony Zdrowia; 2016:48-50. https://spartanska.pl/wp-content/uploads/raport_udary-m%C3%B3zgu.pdf. Google Scholar

Gawińska E. Epidemiologia. In: Raciborski F, Gujski M, eds. Udary mózgu – rosnący problem w starzejącym się społeczeństwie. Warszawa: Instytut Ochrony Zdrowia; 2016:32-45. https://spartanska.pl/wp-content/uploads/raport_udary-m%C3%B3zgu.pdf. Google Scholar

Błażejewska-Hyżorek B, Czernuszenko A, Członkowska A, et al. Wytyczne postępowania w udarze mózgu. Pol. Przegl. Neurol. 2019;15(Supl. A):1-156. doi: 10.5603/PPN.2019.0001. DOI: https://doi.org/10.5603/PPN.2019.0001 Google Scholar

Boehringer Ingelheim. Udar mózgu – diagnostyka. https://www.boehringer-ingelheim.pl/udar-niedokrwienny/udar-niedokrwienny/diagnostyka. Accessed October 10, 2021. Google Scholar

Wójcik G, Piskorz J, Bulikowski W. Klinimetryczne metody oceny chorych po udarach mózgu w planowaniu rehabilitacji w populacji osób dorosłych. Hygeia Public Health. 2015;50(1):54-58. Google Scholar

Mazurek J, Blaszkowska A, Rymaszewska J. Rehabilitacja po udarze mózgu – aktualne wytyczne. Nowiny Lekarskie. 2013;82(1):83 -88. Google Scholar

Opara J, Błaszczyszyn M, Mehlich K, Kucio C. Where is the idea of Early Supported Discharge after stroke going? Med Rehabil. 2017;21(1):31-35. doi: 10.5604/01.3001.0009.7395. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0009.7395 Google Scholar

Kwolek A. ed. Rehabilitacja w udarze mózgu. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego; 2011. Google Scholar

Lennon S, Stokes M. Fizjoterapia w rehabilitacji neurologicznej. Wrocław: Elsevier Urban & Partner; 2010. Google Scholar

Horst R. Trening strategii motorycznych i PNF. Kraków: Top School; 2010. Google Scholar

Mikołajewska E. Metoda NDT-Bobath w neurorehabilitacji osób dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2012. Google Scholar

Czernicki J, Krukowska J, Łukasiak A. Uszkodzenia i choroby układu nerwowego. In: Kwolek A. ed. Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2014:176-177. Google Scholar

Członkowska A, Litwin T. Postępowanie diagnostyczne i leczenie w udarze mózgu. In: Vademecum neurologa i psychiatry. http://www.leksykon.com.pl/neurologia-i-psychiatria-2615-artykul.html. Accessed October 10, 2021. Google Scholar

Nyka W, Jankowska B. Zasady wczesnej rehabilitacji chorych z udarem niedokrwiennym mózgu. Forum Medycyny Rodzinnej. 2009;3(2):85-91. Google Scholar

Białkowska J, Osowicka-Kondratowicz M. Nursing competences in the interdisciplinary model of rehabilitation among patients after stroke. Med Rehabil. 2020;24(1):28-34. doi: 10.5604/01.3001.0014.3675. Google Scholar

Martynów I, Szczygieł E. Dysfagia u pacjentów udarowych – diagnostyka i rehabilitacja. In: Mucha D, ed. Zdrowie w ujęciu holistycznym. Nowy Targ: PPWSZ; 2016:223-234. Google Scholar

Lipowski M, Kucharska-Lipowska M, Brola W. Powikłania urologiczne po udarze mózgu. Aktualn Neurol. 2019;19(3):125-131. doi: 10.15557/AN.2019.0017. DOI: https://doi.org/10.15557/AN.2019.0017 Google Scholar

Socha M, Kozioł-Montewka M, Pańczuk A. Zakażenie dróg moczowych u chorych po udarze mózgu – współzależność z procesem rehabilitacji, zapobieganie. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 2017;23(4):221-224. doi: 10.26444/monz/76936. DOI: https://doi.org/10.26444/monz/76936 Google Scholar

Piskorz J, Wójcik G, Iłzecka J. Wczesna rehabilitacja pacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 2014;20(4):351-355. doi: 10.5604/20834543.1132034. DOI: https://doi.org/10.5604/20834543.1132034 Google Scholar

Zdrowowicz A, Stolarski J, Kochanowski J. Nadaktywność strony pośrednio zajętej. Rehabilitacja w Praktyce. 2017;6: 54-59. Google Scholar

Chaturvedi P, Tiwari V, Singh AK, Qavi A, Thacker AK. Depression impedes neuroplasticity and quality of life after stroke. J Family Med Prim Care. 2020;9(8):4039-4044. doi: 10.4103/jfmpc.jfmpc_273_20. DOI: https://doi.org/10.4103/jfmpc.jfmpc_273_20 Google Scholar

Szołtys B, Grzesińska A, Holik M, et al. Nowoczesna rehabilitacja pacjentów po udarze. Rehabilitacja w Praktyce. 2019;3:18-23. Google Scholar

Kinalski R. Neurofizjologia kliniczna. In: Kwolek A. ed. Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2014:67-70. Google Scholar

Xing, Y., Bai, Y. A Review of Exercise-Induced Neuroplasticity in Ischemic Stroke: Pathology and Mechanisms. Mol Neurobiol. 2020;57:4218-4231. doi: 10.1007/s12035-020-02021-1. DOI: https://doi.org/10.1007/s12035-020-02021-1 Google Scholar

Dąbrowski J, Czajka A, Zielińska-Turek J, et al. Brain functional reserve in the context of neuroplasticity after stroke. Neural Plasticity. 2019;(Special Issue). doi: 10.1155/2019/9708905. DOI: https://doi.org/10.1155/2019/9708905 Google Scholar

Zielonka-Pycka K, Szczygieł E, Golec E. The influence of physiotherapy on motor control re-education among patients after ischemic stroke. Med Rehabil 2018;22(1):4-14. doi: 10.5604/01.3001.0011.6826. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0011.6826 Google Scholar

Ostrowska P, Śliwiński M, Hansdorfer - Korzon R. Przegląd wybranych metod fizjoterapeutycznych wykorzystywanych w usprawnianiu chorych po udarze mózgu. Rehabilitacja w Praktyce. 2021;1:32-39. Google Scholar

Thieme H, Morkisch N, Mehrholz J, et al. Mirror therapy for improving motor function after stroke. Cochrane Database Syst Rev. 2018;7:CD008449. doi: 10.1002/14651858.CD008449.pub3. DOI: https://doi.org/10.1002/14651858.CD008449.pub3 Google Scholar

Ertelt D, Buccino G, Binkofski F. Od neuronów lustrzanych do neurorehabilitacji. In: Kinalski R, ed. Neurorehabilitacja oparta na dowodach naukowych. Wrocław: MedPharm Polska; 2010:106-107. Google Scholar

Hamzei F. Terapia wymuszeniem ruchu (CIMT). In: Kinalski R. ed. Neurorehabilitacja oparta na dowodach naukowych. Wrocław: MedPharm Polska; 2010:57-67. Google Scholar

Hummel FC. Stymulacja mózgu w neurorehabilitacji. In: Kinalski R. ed. Neurorehabilitacja oparta na dowodach naukowych. Wrocław: MedPharm Polska; 2010:118-122. Google Scholar

Sagan A, Miler A, Podhorecka M. Clinical evaluation of postural posture of patients with previous stroke subjected to early rehabilitation. Journal of Education, Health and Sport. 2018;8(2):71-84. doi: 10.5281/zenodo.1168690. Google Scholar

Kałużny K, Kałużna A, Kochański B, et al. The influence of neurological rehabilitation on the functioning of patients after ischemic stroke – a retrospective analysis. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(12):38-52. doi: 10.5281/zenodo.192164. Google Scholar